تمام کامپیوترها از جمله لپتاپ و PC، به یک باتری مادربرد کوچک مجهز شده‌اند که انرژی مورد نیاز برای CMOS را فراهم می‌کند. به این باتری معمولا باتری CMOS یا در زبان عامیانه، باتری مادربرد می‌گویند. اما باتری مادربرد دقیقا چه کاری انجام می‌دهد و چگونه باید آن را تعویض کرد؟ در این مطلب قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم.
چیپ CMOS وظیفه به خاطر سپردن تنظیمات سخت‌افزاری مادربرد، ساعت و تاریخ سیستم و برخی از پارامترهای اولیه مورد نیاز برای بالا آمدن یا بوت شدن سیستم را به عهده دارد. باتری مادربرد، نیروی مورد نیاز برای چیپ CMOS حتی در زمان خاموش بودن کامپیوتر را فراهم می‌کند. به این ترتیب حتی اگر برق یک لپتاپ یا دسکتاپ قطع یا باتری لپتاپ‌تان به طور کامل تخلیه شده باشد، به لطف باتری مادربرد تمامی تنظیماتی که به آنها اشاره کردیم همچنان ذخیره باقی مانده و پاک نمی‌شوند. ولی اگر باتری مادربرد به طور کامل خالی شود یا آن را از جای خود خارج کنید، تمامی این تنظیمات به حالت اولیه باز می‌گردند.
خراب شدن یا تمام شدن انرژی باتری مادربرد موجب این اتفاقات می‌شود:
- ساعت و تاریخ سیستم به هم می‌ریزد.
- رمز عبور بایوس ریست می‌شود.
- برخی از درایورها ممکن است از دست بروند یا با مشکل در عملکرد مواجه شوند.
- کامپیوتر احتمالا با خطای بوت مواجه می‌شود.
- احتمالا نمی‌توانید به برخی از وب‌سایت‌ها یا خدمات آنها که به ساعت و تاریخ وابسته است دسترسی داشته باشید.
- احتمالا صدای بیپ دائمی ناشی از اخطار تمام شدن باتری مادربرد را خواهید شنید.
- گاهی اوقات برخی از لوازم جانبی از جمله ماوس و کیبورد با مشکل در کارکرد مواجه می‌شوند.
اگرچه اتصال اینترنت شما به ساعت و تاریخ دقیق کامپیوتر وابسته نیست اما از آنجایی که معمولا اینترنت سیستم شما از طریق یک کابل شبکه LAN، دانگل USB یا وای‌فای تامین می‌شود، با تمام شدن باتری مادربرد احتمالا در فرآیند ارتباط با برخی از وب سایت‌های خاص به مشکل بر خواهید خورد. دلیل موضوع این است که بسیاری از نرم‌افزارها به عنوان بخشی از قابلیت‌های امنیتی، نیاز به تنظیم صحیح تاریخ و ساعت دارند.
کامپیوتر همچنین از ساعت و تاریخ برای ایمن کردن فایل‌ها، اسناد و البته تنظیم یاد‌آورها (Reminders) بهره می‌برد و به همین دلیل، تنظیم اشتباه تاریخ و ساعت ممکن است موجب از دست رفتن فایل‌ها، به هم ریختن یاد‌آورها یا مشکلاتی دیگر شود.
هر چه در مورد باتری مادربرد بیشتر بدانید، راحت‌تر می‌توانید تمام شدن ظرفیت آن را تشخیص دهید و با یک باتری جدید جایگزین کنید. باتری مادربرد یک باتری سکه‌ای ساخته شده از لیتیوم است که روی مادربرد کامپیوترتان قرار گرفته است. البته بر خلاف باتری‌های مبتنی بر لیتیوم لپتاپ‌ها یا گوشی‌های موبایل، چنین باتری‌هایی به دلیل ساختار متفاوت، امکان شارژ شدن ندارند. این باتری‌ها هنگام استفاده ثابت، مصرف بسیار پایینی دارند و معمولا بین ۳ تا ۴ سال عمر می‌کنند. حتی برخی از آنها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تا حدود ۱۰ سال دوام داشته باشند. بیشتر انواع باتری ماردبرد ولتاژ کارکرد ۳ ولت دارند و البته برخی از کامپیوترها به باتری‌های ۵ ولت نیازمند هستند.
آیا کامپیوترها بدون باتری مادربرد هم کار می‌کنند؟
بله. بدون باتری مادربرد هم می‌توانید از کامپیوتر خود استفاده کنید. در واقع همان‌طور که گفتیم این باتری‌ها با باتری لپتاپ متفاوت هستند و تنها برای تامین انرژی مورد نیاز CMOS در زمان قطع برق کاربرد دارند.
چطور باتری را در مادربرد کامپیوتر تعویض کنیم؟
برای تعویض باتری مادربرد در کامپیوترهای دسکتاپ به ترتیب مراحل زیر پیش بروید:
- تمامی کابل‌های متصل به سیستم به جز کابل پاور را جدا کنید. به یاد داشته باشید که کدام کابل را از کدام پورت جدا کرده‌اید، تا در انتهای کار به سادگی بتوانید تمامی کابل‌ها را به پورت درست متصل سازید.
- کابل پاور را جدا کرده و کلید روشن کردن سیستم را فشار دهید تا هر جریانی که احتمالا در مادربرد باقی مانده، به طور کامل از قطعات سیستم تخلیه شود.
- تمامی پیچ‌های کیس را باز و قاب کناری را با کشیدن به شکل ریلی به سمت عقب از جای خود خارج کنید. البته برخی از کیس‌ها به شکل دیگری باز می‌شوند اما کم و بیش مشابه هستند.
- روی مادربرد به دنبال باتری بگردید و با استفاده از یک پیچ‌گوشتی، ضامن کنار آن را آزاد کنید تا باتری از جای خود بیرون بیاید. حواستان به قطب‌های باتری مادربرد باشد تا باتری جدید را نیز به شکل درست جا بزنید.
- باتری جدیدی مشابه با باتری قبلی (معمولا مدل CR2032) تهیه کرده و در جای باتری مادربرد قرار دهید. در نهایت در کیس را در جای خود قرار داده و پیچ‌ها را ببندید.
- حالا کابل‌ها را مجددا به پورت‌ها متصل و با رفتن به تنظیمات بایوس، تاریخ و ساعت را مجددا تنظیم کنید.
در این مطلب با نحوه تعویض باتری مادربرد آشنا شدید. اما به یاد داشته باشید فرایندی که آموزش دادیم یک کارایی دیگر هم دارد. زمانی که می‌خواهید تنظیمات بایوس مادربرد را به حالت پیش‌فرض بازگردانید، یکی از روش‌ها، خارج کردن باتری بایوس از سیستم برای مدت چند دقیقه است.